O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 30.11.2024 yildagi qarori № 800 bilan «yashil» iqtisodiyotga o‘tish jarayonida milliy shaffoflik tizimini joriy etish konsepsiyasi tasdiqlandi.
2024 yil 5 iyundagi Prezident qaroriga muvofiq № ПП-213 hujjati O‘zbekiston Respublikasida «yashil» iqtisodiyotga o‘tish jarayonida milliy shaffoflik tizimini joriy etish konsepsiyasini tasdiqladi, bu quyidagilarni nazarda tutadi:
- «yashil» iqtisodiyotga o‘tish jarayonida milliy shaffoflik tizimini joriy etishning asoslari;
- milliy shaffoflik tizimining maqsadlari va prinsiplari;
- milliy shaffoflik tizimini joriy etish bo‘yicha institutiyonal va tashkilot choralari;
- milliy shaffoflik tizimida ochiq ma'lumotlar almashinuvi va resurslardan foydalanish.
Uch oylik muddat ichida O‘zbekiston Respublikasining Texnik tartibga solish agentligi Vazirlar Mahkamasiga bog‘liq ravishda issiqxona gazlari va iqlim o‘zgarishi bilan bog‘liq xalqaro standartlarni qabul qilishi zarur.
Shuningdek, milliy shaffoflik tizimining mustaqil verifikatorlarini akreditatsiya qilish tartibi ilg‘or tajriba, xalqaro standartlar va xalqaro miqyosda o‘zaro tan olish tizimi prinsiplari asosida tasdiqlanadi.
Milliy shaffoflik tizimining asosiy prinsiplari:
- qonuniylik;
- monitoring va hisobotning to‘liqligi, shaffofligi va aniqligi;
- monitoringning davomiyligi, tekshirish imkoniyati va to‘liqligi;
- verifikatsiyaning ishonchliligi va mustaqilligi.
Milliy shaffoflik tizami doirasida Iqtisodiyot va moliya vazirligi milliy shaffoflik tizimining milliy organi bo‘lib, quyidagi vazifalarni bajaradi:
- 2025 yildan boshlab har 5 yilda iqlim o‘zgarishining ta'sirini kamaytirish bo‘yicha milliy majburiyatlarni belgilash, iqtisodiy va ijtimoiy ta'sirni baholash asosida Parij kelishuvi;
- MRV (monitoring, hisobot va verifikatsiya) tizimi talablariga muvofiq taqdim etilgan ma'lumotlarning to‘liqligini, ishonchliligini va sifatini nazorat qilish;
- iqtisodiyot sohalarida issiqxona gazlari chiqindilarini kamaytirishni muvofiqlashtirish va tartibga solish;
- issiqxona gazlari chiqindilarini kamaytirish bo‘yicha milliy ro‘yxatni joriy etish, milliy va xalqaro darajada issiqxona gazlarini kamaytirishni amalga oshirishni muvofiqlashtirish, xalqaro majburiyatlarni bajarishni ta'minlash, birinchi navbatda milliy manfaatlarni hisobga olib.
Bundan tashqari, BMTning iqlim o‘zgarishi bo‘yicha Ramziy konvensiyasi doirasida issiqxona gazlarini inventarizatsiya qilish bo‘yicha Milliy hisobot ishlab chiqiladi. Ekologiya vazirligi shuningdek, tabiiy hududlarni boshqarish va himoya qilish, o‘rmon fondini kengaytirish, issiqxona gazlarini yutish bo‘yicha ma'lumotlarni yig‘ish bilan shug‘ullanadi.
Issiqxona gazlari chiqindilarini inventarizatsiyalash natijalari bo‘yicha to‘plangan va qayta ishlangan ma'lumotlar «Yashil iqtisodiyot» onlayn platformasida joylashtiriladi.
Hujjat davlat tilida qonunchilik milliy ma'lumotlar bazasida e'lon qilingan va 03.12.2024 yildan kuchga kirgan.
Lola Abduazimova