Londonda Xorazmshohlarning noyob artefakti topildi.

Britaniya muzeyida Jaloliddin Manguberdi, oxirgi Xorazmshoh, nomi bilan bog'liq noyob artefakt saqlanmoqda. Bu 1230/1231 yillarga oid «Yad toshi» deb ataluvchi o'ymakor tosh blok haqida. Muzey raqami – №1990.06.12.1.

O'ymakorlik va g'ishtlash texnikalari yordamida tayyorlangan toshning o'lchamlari katta: balandligi 29 sm, kengligi 50 sm va qalinligi 32 sm. Artefaktning og'irligi 42,5 kg. Ushbu predmet islom madaniyatining arxitektura ob'ektlariga tegishli.

Britaniya muzeyining ma'lumotlariga ko'ra, tosh Jaloliddin Manguberdi hayotining oxirgi yillaridagi harbiy yurishlar haqida hikoya qiladi. Ushbu yurishlarning geografik qamrovi Sharqiy Turkiya, shimoliy-g'arbiy Eron va Ozarbayjonga o'z ichiga olgan. Tosh Eron hududida topilgan va keyinchalik muzey tomonidan auktsionda sotib olingan.

Qiziqarli jihati shundaki, «yad toshi» (jada) haqida eslatmalar Mirzo Ulug'bekning «To'rt ulus tarixi» asarida uchraydi. Muallif turk xalqlari bunday toshlarni bashorat qilish va yovuz kuchlardan himoya sifatida ishlatganini ta'kidlaydi.

«Yad toshini» yanada chuqur o'rganish Xorazmshohlar davrining tarixiy voqealariga yangi ma'lumotlar kiritishi va o'sha davr madaniy an'analari haqida yangi tafsilotlarni ochib berishi mumkin. Mutaxassislar bu qimmatbaho artefaktni o'rganishni davom ettirmoqdalar.