Amerika Qo'shma Shtatlari Samarqanddagi Registon maydonida joylashgan Sher-Dor madrasasining tarixiy ko'rinishini saqlash loyihasiga 500,000 dollar ajratadi. Moliyalash USAning madaniy merosni saqlash bo'yicha elchisi fondi tomonidan amalga oshiriladi va ushbu arxitektura yodgorligining fasadini konservatsiya qilishga qaratilgan.
Bu qaror Amerika elchixonasining O'zbekistondagi Madaniy meros agentligi va O'zbekiston madaniyat va san'atni rivojlantirish fondi bilan hamkorligi natijasidir. Madaniy meros agentligi tomonidan taqdim etilgan ariza 2024 yilda 71 mamlakat ishtirok etgan xalqaro tanlovda g'olib bo'ldi va 149 xil loyiha taqdim etildi. O'zbekiston tomonidan olingan grant mamlakatning ushbu dasturda ishtirok etish tarixidagi eng katta grant bo'ldi.
Sher-Dor madrasasini konservatsiya qilish loyihasi Markaziy Osiyo tadqiqotlari xalqaro instituti (IICAS) texnik yordamida amalga oshiriladi. Madaniy meros agentligi IICASning yordami bilan mahalliy mutaxassislarni ishga jalb qilishni rejalashtirmoqda. Bundan tashqari, yuqori sifatli restavratsiya ishlarini ta'minlash uchun loyihaga xalqaro ekspertlar maslahat berish uchun jalb etiladi.
O'zbekistondagi Amerika elchisi Jonatan Henik ushbu ajoyib arxitektura yodgorligini kelajak avlodlar va butun dunyo uchun saqlashning muhimligini ta'kidladi. U Sher-Dor madrasasini restavratsiya qilishda AQShning ishtirokidan mamnunligini bildirdi, bu esa Registon tarixiy maydonining ramzlaridan biridir.
Ushbu grant O'zbekistondagi Amerika elchisi madaniy merosni saqlash fondi (AFCP) tomonidan qo'llab-quvvatlangan o'n to'rtinchi loyiha bo'ldi. O'zbekistondagi loyihalar uchun fond tomonidan ajratilgan umumiy moliyalash miqdori hozirgi kunga kelib 1,35 million dollar atrofida. Ushbu loyiha 2023 yilda O'zbekiston va AQSh o'rtasida imzolangan madaniy merosni himoya qilish bo'yicha ikki tomonlama kelishuvga muvofiq amalga oshiriladi.
Joriy yilning oktyabr oyida Xo'jaylida joylashgan Xalifa Erejep maqbarasining konstruktsiyasini mustahkamlash bo'yicha ishlar yakunlandi, bu ishlar AQShning O'zbekistondagi elchixonasi tomonidan taqdim etilgan 80,000 dollar miqdoridagi grant hisobiga amalga oshirildi.
Amerika elchisi madaniy merosni saqlash fondi (AFCP) 2001 yilda AQSh Kongressi tomonidan tashkil etilgan bo'lib, AQSh Davlat departamenti tomonidan boshqariladi. Fond, rivojlanayotgan mamlakatlarda madaniy ob'ektlar, yodgorliklar, kollektsiyalar va an'anaviy madaniy ifoda shakllarini saqlash loyihalariga to'g'ridan-to'g'ri grant yordamini taqdim etadi.